In wereldwijde verbondenheid gedenken wij: Week 9 - Frankrijk en Duitsland

Voorbeden: Week 9


Omgeving Mont Morêt, Frankrijk (Champagnestreek) Johanneskirche, Saalfeld O.Duitsland, 1987 (voor de Wende)
Dank voor:
•Verzoening tussen Frankrijk en Duitsland na het einde van de Tweede Wereldoorlog.
•De val van de Berlijnse Muur en de hereniging van Duitsland en haar families en gezinnen.
•Oecumenische centra zoals de Taizé-gemeenschap, voor haar spiritualiteit en vernieuwing van de eredienst, met name onder jongeren.
•Degenen die werken aan tolerantie en ondersteuning voor migranten en vluchtelingen, zodat haat en geweld op grond van etniciteit worden geëlimineerd.
•Prachtige kerken, kunst en architectuur, die het evangelie verhaal vertellen en God loven.
Bid voor:
•De strijd om oost en west te verenigen in Duitsland, dat de kloof tussen rijk en arm mag afnemen en dat alle burgers worden behandeld met respect en rechtvaardigheid.
•Revitalisering van de kerk te midden van toenemende secularisatie en atheïsme.
•Een verdieping van de interreligieuze dialoog.
•Degenen die proberen om het milieu te beschermen en de huidige schadelijke, energie-intensieve levensstijl en economieën te transformeren.
•Vluchtelingen en immigranten die vaak te maken hebben met discriminatie en racisme.
•De werklozen en degenen die leven in economische onzekerheid temidden van de globalisering.
 

Wereldwijd verbonden: Week 9

Regenboog Mont Morêt, Nrd. Frankrijk. Aan het einde van het verhaal van de zondvloed verschijnt de regenboog als teken van Gods verbond, dat als een garantie moet zijn voor alle leven (Genesis 6:8-17). Ons is het gegeven die regenboog op te merken... dat verbindt ons allen met elkaar, met onze eigen mogelijkheden en beperkingen en met onze eigen gaven. (Vastengroet 2016, OKKN)
Lieve God, verklaar uw Woord in onze harten
en maak het zo licht en warm dat wij er troost
en vreugde van ervaren. (Gebed van Martin Luther)

U bent ons altijd nabij Heer,
in de bron die ontspringt in de woestijn,
in de vruchten van de velden; in het licht als de avond valt.
Zo bent U ons steeds nabij.
U bent ons altijd nabij, Heer, in het gezicht dat U weerspiegelt,
in de wijn bij het feestmaal, in het delen onder elkaar.
Zo bent U ons steeds nabij.(Broeder Pierre Etienne, Frankrijk)
En als er op deze wereld voor elk mens ook maar één ander is
die hem of haar in z'n waarde bevestigt, in zijn/haar schoonheid
erkent en leert in zichzelf te geloven,
dan gaat wat Christus ons leerde in vervulling
(Eugen Drewermann, Duitsland, uit "Op het raakvlak van hemel en aarde")
 
Al mijn verlangen, God, ligt voor U.
U alleen kunt de dorst van mijn ziel stillen.
U alleen helpt mij, dat ik geloven, hopen en liefhebben kan.
Laat mij dat nooit vergeten.
Sta mij bij in alles wat ik op mijn weg ontmoet. Amen.
(Sonne u. Schild-Kalender)

Luthers Avondgebed:
Blijf bij ons, Heer, want het wordt avond en de nacht zal komen.
Blijf bij ons en bij heel uw kerk; aan de avond van de dag,
aan de avond van het leven, aan de avond van de wereld.
Blijf bij ons met uw genade en goedheid,
met uw troost en zegen, met uw woord en sacrament.
Blijf bij ons als over ons komt de nacht van beproeving en angst, de nacht van twijfel en aanvechting, de nacht van de strenge bittere dood.
Blijf bij ons in leven en in sterven, in tijd en eeuwigheid.
Amen.
 
Elendstrasse - zônegrens tussen Oost- en West-Duitsland, bij Braunlage (W.D.), over de heuvel ligt het dorp Elend - voor de Wende. (augustus 1984, foto ZvdW)

Duitsland en Frankrijk

 "Menschen, die uns Liebe schenken,
sind wie Brücken zu neuen Ufern."
(St. Hubertus und Raphael, Essen.D.)
 
Sinds de omwenteling in 1989 zijn de Duitse Democratische Republiek en de Bondsrepubliek Duitsland weer tot één land verenigd. In 1949 werd de Berlijnse Muur gebouwd, die Oost- en West Duitsland 40 jaar gescheiden hield en waarbij Oost Duitsland bij het communistische Oostblok werd ingelijfd. Duitse burgers hebben geleden onder de onvrijheid gedurende dit tijdperk. De kerken in de DDR  stelden alles in het werk om hun christelijke identiteit te bewaren en velen zagen na de Wende met verlangen uit naar vrede en verzoening. Voorjaar 1993 nam de Anglicaanse Kerk in Engeland openlijk stelling tegen de laster in de Duitse media, waarbij de kerken in de voormalige DDR als collaborateurs en verraders van het evangelie werden afgeschilderd. Tijdens een forum na een dienst in de Heilige Kreuz-Gemeinde in Potsdam maakten christenen uit Engeland, Frankrijk, Nederland, Tsjechië en Zweden duidelijk hoe de kerk in de DDR juist velen over grenzen heen had gesterkt en bemoedigd.
Wat in veel Oost-Duitse kerken duidelijk wordt is dat de geschiedenis van ‘God met zijn volk’ niet eindigt met de geschiedenis van het volk Israël in de bijbel, maar dat deze geschiedenis doorgaat tot op de dag van vandaag en door zal gaan tot aan de voleinding der wereld.
Daarvan getuigen de tentoonstellingen over de 2e wereldoorlog, de holocaust en de gedenkstenen die als zichtbare tekenen zijn opgericht in en rond de kerken. Waarmee gezegd wordt dat de God die Israël door de woestijn leidde, ook nu met zijn volk meetrekt, dwars door oorlog en geweld, honger en armoede. En overal ter wereld komen steeds weer mensen op de gedachte samen te komen rond het altaar, om zijn Naam aan te roepen en te bidden om vrede.
Niet ver van de grens met Tsjechië en Polen ligt in het oosten van Duitsland Herrnhut, ontstaan op het landgoed van graaf Nikolaus Ludwig von Zinzendorf toen hij in 1722 protestantse vluchtelingen van de oude Unitas Fratrum uit het katholieke Moravië asiel aanbood. ‘Onder de hoede van de Heer’ begonnen deze gelovigen hier een nieuw leven. Onder leiding van Von Zinzendorf groeide Herrnhut in korte tijd uit tot een bloeiende oecumenische gemeenschap die zich de Evangelische Broedergemeente
noemde. Ze baseerden zich op het gedachtengoed van de Hussieten. Vanaf het einde van de 16e eeuw stonden deze broederschappen onder groeiende invloed van het Calvinisme en waren vaak het mikpunt van uitsluiting en soms ook vervolging. De drijvende kracht achter de Evangelische Broedergemeente was von Zinzendorf.
De Hernhutters voelden zich gedreven om het christendom over de wereld uit te dragen. Sinds de negentiende eeuw bestaan op alle continenten Broedergemeenten. Zo is de Moravische Kerk in de Ver.Staten klein, maar zichtbaar  aanwezig in Pennsylvania, North Carolina en Texas; ze onderhoudt de grote traditie van de dagelijkse lezingen, gebed, muziek en liturgie. Hun “Moravian Star”, de bekende Herrnhutter ster wordt gebruikt als kerstversiering.

Sinds de Tweede Wereldoorlog zijn de Communiteiten van Taizé, (Pomeyrol en Reuilly, Zwitserland) in toenemende mate centra van kerkelijke vernieuwing geworden.
Als gevolg van de koloniale banden in het verleden met Algerije, leven in Frankrijk ongeveer 2 1/2 miljoen moslims. In november 1993 werden tientallen moslimfundamentalisten opgepakt. Ze werden ervan verdacht rebellen in Algerije te steunen. Maar niet alle moslims zijn fundamentalisten. Nog diezelfde maand stelden de leiders van de Franse moslims hun moskeeën open voor daklozen, nadat het koude weer aan vijf mensen het leven had gekost. 
Honderd jaar geleden trad een franse jongeman Teilhard de Jardin (18 jr.) toe tot de Jezuïtenorde, waarna hij in 1911 priester werd. Geleid door zijn wetenschappelijk onderzoek van de prehistorische mens, wijdde hij zich meer en meer aan het probleem van de evolutie in theologisch-filosofisch opzicht. Hij wilde zijn katholieke spiritualiteit verbinden met zijn wereldbeschouwing en schreef het volgende gebed:
Om U inniger te omhelzen, Heer, wil ik dat mijn bewustzijn zo ruim wordt als de hemel, de aarde en de landen, zo diep als het verleden, de woestijn en de oceaan, zo fijn als een atoom van de materie en de gedachte van het menselijk hart.
Ik wil mij met U verbonden voelen door heel de ruimte van het heelal; ik wil mijn liefde geworteld zien in ieder ding, want door heel de oppervlakte van de wereld biedt Gij U aan mij aan, opdat ik U moge ervaren en vasthouden.
 
De Wannsee-Villa ligt aan een van de mooiste meren van Berlijn: de Wannsee. Hoe vredig de Wannsee-Villa er ook bij ligt, het is een plek waar een van de meest gruwelijke beslissingen uit de geschiedenis heeft plaats gevonden. Tijdens de Wannseeconferentie werd op deze plek door de nazitop overgegaan tot een plan om het Joodse volk op systematische wijze uit te roeien. Te vernietigen. 15 intelligente ambtenaren besloten hier over het noodlot van zo’n 11 miljoen Europese Joden. De villa huisvest nu een uitgebreide tentoonstelling over nazi-Duitsland en de Wannseeconferentie. Een bezoek dat je niet in de koude kleren gaat zitten…
 

 
Communiteit van Taizé, Frankrijk
Wij gedenken met woorden uit Frankrijk en Duitsland:
 
Moge onze solidariteit zijn verankerd in hoop
en niet in de tragiek van het noodlot;
moge onze solidariteit zichtbaar zijn in
menselijkheid omdat we niet alle problemen
van deze wereld kunnen dragen.
 
(Uit: '100 prières  possibles',
André Dumas, Frankrijk)
 
God zegt: jullie zijn gezegend,
Ik geef jullie kracht.
Ik wek jullie op tot liefde.
Ga nu en doe wat liefde voor jullie betekent.
Ik zal bij jullie zijn, heel deze dag.
 
(Pf. Ellen Hoffmann, zegengebed  aan het einde van een dienst in een Thürings dorp)
 

Wat kunnen wij doen...?
...ergens in een kleine stad kwamen christenen bijeen om samen na te denken over het thema 'delen' en telkens weer klonk de vraag: 'wat kunnen wij doen...?'
Op deze pagina, onder het 'Erbarme dich' van Joh.Seb. Bach, geeft Dietrich Bonhoeffer een antwoord: 'Het christendom zal in deze eeuw moeten bestaan uit bidden en onder de mensen het goede doen...'

 

Lena Belkina zingt: "Erbarme dich" van Joh.S. Bach

 
 
De duitse componist en organist Johann Sebastian Bach (1685-1750) werd geboren in Eisenach. Bach wordt door velen beschouwd als de grootste componist. Zijn eerste opleiding genoot Bach bij zijn vader, Johann Ambrosius. Na diens dood studeerde hij bij zijn oudere broer, Johann Christoph, die organist was in Ohrdruf. Op 15-jarige leeftijd werd hij koorzanger in Luneburg en op zijn negentiende werd hij organist te Arnstadt. Hij bracht een groot deel van zijn werkzame leven door in de Lutherse kerk in Leipzig. Niet alleen als organist, maar ook als muzikaal directeur. Hij trouwde twee keer en kreeg 21 kinderen, waarvan er tien op jonge leeftijd stierven. Aan het einde van zijn leven kreeg Bach last van blindheid. Hij stierf op 28 juli 1750, na een mislukte oogoperatie. Bach liet meer dan 200 cantates na, de Paas- en Kerst-oratoria en de Matthäus- en Johannes- Passionen. Zijn orkestrale muziek bestaat onder meer uit zijn zes Brandenburgse concerten en werken voor piano en viool.
 

Dietrich Bonhoeffer

 
Dietrich Bonhoeffer, geboren in Breslau (D.) op 4 februari 1906. Op 9 april 1945 werd Bonhoeffer in het concentratiekamp Flossenbürg opgehangen, vanwege zijn betrokkenheid bij de samenzwering tegen Hitler. Bonhoeffer werd 39 jaar.
Een religieloos tijdperk?
(Religie: Terug naar het Verbond, verbondenheid, verbinding, de afspraak: Ik zal jullie God zijn als jullie Mij volgen...)
 
Het christendom zal in deze eeuw moeten bestaan uit bidden en onder de mensen het goede doen. (Dietrich Bonhoeffer in Verzet en overgave)
Ik zou van God willen spreken, niet aan de grenzen maar in het centrum; niet bij zwakheid maar bij kracht; dus niet bij dood en schuld, maar bij het leven en het goede van de mens. Aan de grenzen lijkt het mij beter te zwijgen en het onoplosbare onopgelost te laten.
De kerk staat niet daar waar menselijk kunnen ophoudt, niet aan de grenzen maar midden in het dorp. Dat is de geest van het Oude Testament en in deze zin lezen wij het Nieuwe Testament nog veel te weinig vanuit het Oude. Hoe ziet dit religieloze christendom eruit, welke vorm gaat het aannemen? Dat zijn vragen waarover ik op dit moment veel nadenk.
(Dietrich Bonhoeffer in een brief aan zijn zwager Eberhard Bethge, Tegel 30-4-1944, uit “Verzet en Overgave”)
 
Ik geloof dat God uit alles, zelfs uit het ergste kwaad, iets goeds kan en wil laten ontstaan.
Daarvoor heeft Hij mensen nodig... (Dietrich Bonhoeffer)
 
Goedkope genade is:
bidden om vergeving zonder berouw te hebben
of een kind laten dopen zonder besef van eigen verantwoordelijkheid
of Avondmaal vieren  maar zelf niet te willen delen.
Goedkope genade is:
genade zonder discipelschap (navolging)
genade zonder het kruis
genade zonder Jezus Christus.
(Dietrich Bonhoeffer)
 

Maarten Luther

 
Maarten Luther
Maarten Luther werd in 1483 geboren in Eisleben, Duitsland. Zijn vader wilde dat hij jurist werd en hij ging in 1501 rechten studeren in Erfurt. Maar daar kwam hij tot de overtuiging dat het beter was het klooster in te gaan, wat hij in 1505 inderdaad deed. Vanaf 1507 studeerde hij in het klooster theologie nadat hij als monnik de gelofte afgelegd had (1506) en tot priester gewijd was (1507). In 1512 werd hij in de universiteitsstad Wittenberg tot doctor in de theologie benoemd en in 1514 werd hij predikant van de stadskerk van Wittenberg. Hij ontwikkelde een afkeer van bepaalde handelingen door de Rooms-Katholieke Kerk die tot doel hadden om geld in te zamelen voor de bouw van de Sint Pieterskerk in het Vaticaan in Rome. Dat bouwproject kostte zoveel geld dat de Rooms-Katholieke Kerk in Duitsland erdoor in financiële moeilijkheden kwam. De gelovige burgers konden voor veel geld zogenaamde “aflaten” kopen. De Rooms-Katholieke Kerk zei dat aan iemand die een aflaat kocht zijn zonden zouden zijn vergeven. Maarten Luther werd daarover zo boos dat hij 95 stellingen opstelde en die volgens overlevering aan de deur van de slotkapel in Wittenberg timmerde. Hij overleed in 1546 in Eisleben.
 
 
 "Frühlingssehnsucht". Pfarrhaus in St. Jakob - Thüringen - O.Duitsland. Achter de pastorie de torenspits van de kleine kerk, die in de zomer gedurende tien jaar (van 1981 tot 1990) ca. honderd mensen uit verschillende Europese landen herbergde om deel te kunnen nemen aan het Friedens Seminar. (Foto: Monika Kunt, 2014)
 

'...je suis Parisien et je m'appel Charlie' (le maire Rotterdam)

Charlie Hebdo - 'Je suis Charlie'

"Je m'appelle Ahmed Aboutaleb. Normalement je suis le maire de Rotterdam, mais ce soir je suis Parisien et je m'appel Charlie."
Aboutaleb: 'Wij laten ons de mond niet snoeren'
Toespraak van Burgemeester Aboutaleb van Rotterdam op 8 jan. 2015. Burgemeester Aboutaleb deed een emotionele oproep om te blijven strijden voor de vrijheid. Hij sprak tijdens de demonstratie op Plein 1940 in Rotterdam voor een publiek van vierduizend mensen. Er werd stilgestaan bij de aanslag op de redactie van het satirische weekblad Charlie Hebdo. Hierbij kwamen twaalf mensen om, onder wie de hoofdredacteur, journalisten en andere redactiemedewerkers.
''Wij laten ons niet de mond snoeren, want de kalashnikov is niet het instrument dat leidt tot vrede en dialoog'', aldus Aboutaleb. Er werd door de aanwezigen ruim een minuut stilte gehouden voor de slachtoffers in Parijs. (Gepubliceerd op 8 jan. 2015)

Prière à Notre Dame - Léon Boëllmann

Johannesbroodboom. Geloven in de toekomst is handelen in het hier en nu.

Johannesbroodboom (van duurzaamheid gesproken!)
Op een dag ontmoette Rabbi Eloha een oude man, die net op dat moment een Johannesbroodboom wilde planten. Hij vroeg hem: "Hoe lang zal het duren voor die boom vruchten geeft?" De oude man dacht even na en zei: "Misschien over zeventig jaar."
Toen antwoordde Aloha: "Geloof je dan dat je over zeventig jaar nog leeft en kunt gaan genieten van de vruchten van je werk? Plant toch liever een boom die sneller vruchten draagt; dan geniet je er zelf tijdens je leven nog van."
Maar de oude man keek de wijze onderzoekend aan en zei: "Weet u, rabbi, toen ik op de wereld kwam waren er heel wat Johannesbroodbomen en ik at er naar hartelust van, zonder dat ik ze zelf had geplant. Dat hebben mijn vader, mijn grootvader en diens vader gedaan! En daarom wil ik nu een boom planten waar mijn kinderen en mijn kleinkinderen van kunnen genieten".
(Alois Ortmann, Osnabrück, 1931-2006)
 

Bless the Lord, my soul...Taizé

 
 
 
Zeigerheim, dorp in Thüringen, voor de Wende. Zeigerheim, hetzelfde dorp in Thüringen, na de Wende. /(Foto's ZvdW)
   
Gerhard Deckelmann, Pfarrer van de Evangelisch-Lutherische Kirchgemeinde in Schwarza leest de brief van de Geref.Kerk in Nijkerk, waarin het Gemeentecontact tussen de beide kerken wordt bevestigd. Links: zijn vrouw Ingrid.
Augustus 1987.
 
Na de Wende kwam Pf. Deckelmann in 1991 met leden van zijn gemeente naar Nijkerk om daar temidden van gemeenteleden een lindeboom te planten bij de Goede Herderkerk.
Pfarrer Gerhard Deckelmann werd geboren op 5 maart 1932 in Leipzig en overleed op 3 augustus 2015 in Krefeld.

'...en hij ging zijn weg met vreugde.' Met deze woorden uit Handelingen 8:39, die hijzelf had uitgekozen, hebben zijn familie en vrienden zijn leven gevierd en herdacht in een dienst in de Markuskirche in Krefeld-Fischeln.
De Linde 23 jaar later...
 
Bij de Germanen werd de linde geplant in het centrum van een nederzetting ter bescherming van de gemeenschap. Onder het bladerdak van de linde werd er beraadslaagd en werden vonnissen uitgesproken. Jonggeliefden spraken af onder de linde, want daar mocht gekust worden.
De linde was gewijd aan Freya, godin van de vruchtbaarheid, liefde en gerechtigheid.
 
Van de boom leren, elke dag weer, in zomer en winter, niets verklaren, niemand overtuigen, niets tot stand brengen.
Eens zullen de bomen onze leermeesters zijn. Het water wordt drinkbaar en het loof zo zacht als de wind op een septembermorgen.
(Dorothee Sölle)
 
"Bomen zijn voor mij altijd de meest indringende leermeesters geweest".
Hermann Hesse.
(Foto's:ZvdW)
 
 

John Williams, Itzhak Perlman - Schindler's List - piano thema

 
 
Rechtvaardige: In 1962 werd in de Tuin van de Rechtvaardigen van het Holocaustherinneringscentrum Yad Vashem in Jeruzalem een boom geplant ter herinnering aan het feit dat Oskar Schindler tijdens de Tweede Wereldoorlog meer dan 1.000 Joden het leven redde. Een officiële erkenning tot Rechtvaardige onder de Volkeren bleef uit, vanwege de beschuldiging dat Schindler aan het begin van de oorlog in Polen op oneerlijke wijze onteigend Joods bezit overgenomen had. Op 24 juni 1993 volgde de officiële erkenning alsnog. Ook zijn vrouw, Emilie, werd toen erkend als Rechtvaardige. Haar naam werd toegevoegd op de plaquette bij de boom van Oskar op het museumterrein.
 

Klaagmuur in Dresden

Je Christus: een Jood
Je auto: een Japanner
Je democratie: Grieks
Je pizza: Italiaans
Je koffie: Braziliaans
Je vakantie: Turks
Je cijfers: Arabisch
Je schrift: Latijns
Je buurman: maar een buitenlander (?)

WERELDRELIGIES
 
Wereldreligies moeten zich houden aan
'Tien Geboden'
PARIJS (EPD, DPA) - Joden, christenen
en moslims hebben in Parijs gepleit
voor een 'universele verklaring van
een wereldethiek'. (Trouw, 18-11-1991)
 

“Schep geluk” vraagt de mens tegenover mij (Levinas, Frans-Joodse filosoof)

Emmanuel Levinas werd op 12 januari 1906 geboren in Litouwen in een Joods gezin. Hij studeerde filosofie in Straatsburg en Freiburg, nam in 1930 de Franse nationaliteit aan en diende tijdens de Tweede Wereldoorlog in het Franse leger. Hij bracht vijf jaar door in krijgsgevangenschap en zijn familie werd slachtoffer van de Holocaust. Ongetwijfeld mede onder invloed van deze ervaringen ontwikkelde hij zijn beroemde ‘filosofie van de Ander’. Hij overleed op 25 december 1995 in Parijs.

Om over na te denken:
"Rabbi, ik begrijp het niet. Kom je bij een arme, hij is vriendelijk en helpt je zoveel hij kan. Kom je bij een rijke, hij ziet je niet eens."
"Ga eens voor je raam staan", antwoordt de Rabbi. "Wat zie je?" - "Een vrouw met een kind". - "Goed, nu ga je voor de spiegel staan. Wat zie je?" -  "Ik zie mezelf, hoezo?" - "Je merkt het volgende: het venster is van glas, evenals de spiegel. Er hoeft maar een klein beetje zilver achter en je ziet alleen nog jezelf." (Sonne und Schildkalender - 25 januari 2016, uit het duits)

Gebed:
Heer, hoe vaak heeft U niet met mensen aan één tafel gezeten
om met hen te eten en vrolijk te zijn.
Geef ons open ogen en harten voor mensen in nood
en laat ons zinvolle hulp vinden en hervinden. Amen.
(Sonne u.Schild)
 

Alle Menschen werden Brüder – uit de 9e symfonie van Beethoven Ode an die Freude