Stille week

Abraham de blinde...
Waar bent U, God, wij zoeken U allemaal. Waar bent U het meest te vinden?
In de eenzaamheid van de zieken, in de honger van de ellendigen,
in het donker van de blinden? Of in alle drie?
In honderd mensen bent U honderd maal aanwezig, maar in iedere blinde tweemaal: als de God die slaat en als de God die troost.
Ik heb mijn donkerheid op de weegschaal gelegd en ze te zwaar bevonden.
Alleen uw donkerheid op Goede Vrijdag moet nog zwaarder zijn geweest.
Daarom worden wij zo stil als Abraham, toen hij naar Moria ging.
Waar bent U God? In het wachten bent U een meester, in het zwijgen een kunstenaar, in het liefhebben een moeder. Maar in het lijden bent U niet te overtreffen.
(Uit het duits: Gerhard Tersteegen, Sonne u. Schild,(3-4-2014)

Sedermaaltijd   Tijdens de joodse sedermaaltijd wordt aan de hand van de tekst in de Haggada verteld en gezongen over de uittocht uit Egypte. De aandacht van de kinderen wordt vastgehouden door een aantal bijzondere gebruiken en momenten. Het jongste kind stelt vier vragen over gebruiken die anders zijn op sederavond dan op andere avonden. Meestal worden deze zingend gesteld en beantwoord.	Brood breken en delen Mijn volk wat heb ik jou gedaan en waarmee heb Ik je zo vermoeid? Ik strooide het koren over de velden en maakte de bodem vruchtbaar voor velen. Maar jij hebt het voedsel in wapen verkeerd en weigert het brood te breken en te delen. (Uit de bundel van Niek Schuman: 'Een verschil van dag en nacht)	Zöblen - Oostenrijk - Altaar in kapel - (foto: Janny Bolhuis) Hoe achtloos in ons midden wordt het kostbaar mensenbloed gestort en in het onbarmhartig licht het kruis des Heren opgericht.   De minsten van de mensen zijn daar uitgestrekt in angst en pijn.Tot aan het eind der wereld lijdt Christus in hun verlatenheid.   (J.W. Schulte Nordholt, LvdK 176:1 en 2)

Litanie voor de Stille Week

Uit: Contemporary Prayers for Public Worship, ed. Caryl Miclem, Londen, SCM Press, 1967
(Overgenomen uit: ‘Weent niet over Mij’, John V. Taylor)

Witte Donderdag - Dag van de voetwassing en de instelling van het H. Avondmaal

Voetwassing

Hij goot water in het bekken en begon
de voeten van de leerlingen te wassen
en die met een doek te drogen. (Joh.13:5)

 

Ik merkte hun verwarring wel en vroeg of
zij begrepen hadden wat ik zojuist daar in
de diepte hun had gedaan en voorgedaan.

 

Het teken van het brood begon voor hen
bekende taal te worden, ze zouden er al
gauw na mij hun vaste regels voor ontwerpen.

 

Maar dit was anders, dit verwees hen naar
beneden, waar ik leef en lijd en aan den lijve
blijf ervaren dat zij het niet begrepen hebben.

 

Petrus voorop, die bedelaars verzamelt en
eens per jaar hun voeten wast - hij hangt de
dag daarop toch ook niet aan een kruis te sterven?

 

De voetwassing uit de bundel van Niek Schuman "Een verschil van dag en nacht". Een verschil van leven mét God en zónder God. Mensen bewegen zich tussen hoop en vrees, maar wie de weg volgt van Jezus en de pijn die dat met zich meebrengt niet schuwt, zal steeds weer het licht zien, dat doorbreekt in het duister.

 

Het brood dat ons voor ogen staat
en zich geduldig breken laat,
is uw gedaante lieve Heer,
Gij daalt als manna in ons neer.

 

Gij die een broodhuis voor ons zijt,
een wijngaard die het hart verblijdt,
Heer Jezus die ons drenkt en voedt,
Gijzelf zijt onze overvloed.
(LB 381:1 en 4, Jaap Zijlstra)

 

God, onze bondgenoot, breng ons telkens weer te binnen dat breken en delen de woorden zijn van uw Verbond met ons, voorgedaan door Hem die ons is voorgegaan, uw liefde, uw verbond in levende lijve. (Ds. W.R.v.d.Zee) (Foto: Het laatste Avondmaal, geschilderd door Leonardo da Vinci) Tijdens deze paasmaaltijd heeft Jezus het Avondmaal ingesteld. Het woord 'laatste' slaat hier op de laatste maaltijd van Jezus voor zijn kruisiging. "En Hij nam het brood, sprak het dankgebed uit, brak het brood, deelde het uit en zei: 'Dit is mijn lichaam dat voor jullie gegeven wordt. Doet dit telkens opnieuw om Mij te gedenken'. Zo nam Hij na de maaltijd ook de beker, en zei: 'Deze beker, die voor jullie wordt uitgegoten, is het nieuwe verbond dat door mijn bloed gesloten wordt'." (Lucas 22:19-20)

Gebed:
God, onze Bondgenoot, breng ons telkens weer te binnen
dat breken en delen de woorden zijn van uw verbond met ons,
voorgedaan door Hem die ons is voorgegaan,
uw liefde, uw verbond, in levende lijve. (ds.W.R.v.d.Zee)

Jezus ging volgens zijn gewoonte naar de Olijfberg om te bidden. Hij bad: ‘Vader, als U het wilt, neem dan deze beker van mij weg. Maar laat niet wat ik wil, maar wat U wilt gebeuren’. Uit de hemel  verscheen Hem een engel om Hem kracht te geven. (Lucas 22:39-43)

Op de vooravond van Witte Donderdag:
Tijdens de vasten gaan we samen met het Volk Israël de woestijn in. De woestijn is de plaats van bezinning en van nieuwe ervaringen, met jezelf en met God. Israël doet tijdens zijn tocht de ervaring op van een God die te herkennen valt aan het feit dat Hij weet heeft van hun ellende, dat hun jammeren uit wanhoop en verdriet om hun inhumaan bestaan tot hem is doorgedrongen, ja dat hij afdaalt om dat volk te bevrijden…(Exodus 3, 9) Het is een sleuteltekst van de bevrijdingstheologie die juist op déze ervaring de nadruk blijft leggen: deze God is geen abstracte grootheid, die als een machthebber hoog boven de mensen uit troont, maar integendeel te ontmoeten is in onze geschiedenis. Vooral daar waar geleden wordt en er solidariteit en verbondenheid te vinden is tussen mensen die opstaan tegen allerlei soorten farao’s en Egyptische toestanden die mensen naar beneden halen, dáár is die God te ervaren. “Ik zend jou naar de farao, jij moet mijn volk uit Egypte leiden…” (Exodus 3, 10) is de opdracht die Mozes meekrijgt van God. Waar mensen dat waagstuk aandurven – het waagstuk van de opstand tegen slavernij en de keuze voor de vrijheid - daar raken ze een levenskracht die meer doet vermoeden… daar ervaren ze God!

Want inderdaad: wie mag die God dan wel zijn? Ik ben die is, of anders gezegd: Ik ben die er zal zijn voor u, die zich tonen zal als het erop aankomt…als het erop aankomt met onderdrukking af te rekenen, dán zal de Nabijheid van ‘Ik ben die is’ heel concreet zijn. Deze Godsnaam biedt geen zekerheid, tenzij de zekerheid van een belofte. Zoals geliefden en vrienden elkaar slechts de betrouwbaarheid van hun belofte kunnen bieden: ik zal er zijn voor je, je zal het wel merken, reken er maar op dat ik er zijn zal als het erop aankomt je tot leven te brengen, je als mens vooruit te helpen zodat je meer zin krijgt in je leven, zodat je meer vervulling vindt… reken er maar op, dat ik je wel bieden zal wat daarvoor nodig is, ja dat ik je mezelf zal bieden opdat je zult weten dat je echt de moeite waard bent… Dat is het wat met het gebaar van de voetwassing wordt uitgedrukt. Herkennen jullie wat ik gedaan heb? Als ik, jullie heer en meester, jullie voeten heb gewassen, dan moeten jullie dat ook voor elkaar doen! (Joh.13,12-14)
De gemeenschappen van de Ark (Jean Vanier) hebben de voetwassing ontdekt als de uitweg uit een slavenbestaan waarin mensen gevangen blijven binnen de grenzen van vastgeroeste opvattingen over succes en gaafheid als principe voor een gelukt en zinvol leven. De gemeenschappen ontdekken in de voetwassing de kracht die ons door de woestijn heen kan brengen naar het Beloofde Land waar het mogelijk is ‘mens’ en ‘medemens’ te zijn en de vreugde te vinden waarvoor mensen bedoeld zijn. Daarin zijn ze een baken voor de kerk. Kerk-zijn vraagt daarom om bekering, weg van de machtsspelletjes, weg van loopgravenstellingen van waaruit we elkaar bespieden en bestoken. Kerk-zijn is resoluut de weg naar het Beloofde Land inslaan in het vertrouwen dat ‘Ik ben die is’ er zijn zal als het er echt op aan komt. Samen kerk-zijn is “Ik ben die is” nadoen, nabootsen in de betrouwbaarheid van zijn belofte. Want er is geen mens die werkelijk tot leven komt zonder deze trouwe aanwezigheid van een metgezel, die ‘Hij die er zijn zal’ als een engel vooruitgestuurd heeft.
Er is geen mens die bevrijding vindt als hij en zij niet de eigen voeten laat wassen én de voeten van anderen wassen wil!
(Vastengroet 2016, OKKN, met dank aan Joris Verkammen, Aartsbisschop van Utrecht en Dirk Jan Schoon, Bisschop van Haarlem)

Goede Vrijdag - Improperia-Het Goddelijk beklag

Jezus draagt het kruis

Mijn volk, wat heb Ik jou gedaan en waarmee heb Ik jou zo vermoeid?
Ik heb jou bevrijd uit harde handen en je gered uit de macht van tyrannen.
Maar jij bent zelf onderdrukke geworden en maakte de minsten der mensen tot slaven.

Mijn volk, wat heb Ik jou gedaan en waarmee heb Ik jou zo vermoeid?
Ik schiep oceanen en vijf continenten om bruggen van vrede te bouwen.
Maar jij hebt de aarde grondig verdeeld in mijn en in dijn, in meer en in minder.

Mijn volk, wat heb Ik jou gedaan en waarmee heb Ik jou zo vermoeid?
Ik strooide het koren over de velden en maakte de bodem vruchtbaar voor velen.
Maar jij hebt het voedsel in wapen verkeerd en weigert het brood te breken en te delen.

Mijn volk, wat heb Ik jou gedaan en waarmee heb Ik jou zo vermoeid?
Ik heb jou geroepen, benoemd tot gemeente van het weerloze lam onder de mensen.
maar jij vond in mijn naam het buskruit uit, en erger...

Waarom heb jij Christus opnieuw gekruisigd?
Mijn volk, antwoord Mij!

Niek Schuman, uit: "Een verschil van dag en nacht"

Gedachten rondom het lijden - Ter herinnering aan al die anderen - Amro Bakker

Het 6e kruiswoord van Jezus: “Het is volbracht”

De zeven kruiswoorden, 6e woord “Het is volbracht”, Cesar Franck, met Sophie Graf

DE ZEVEN KRUISWOORDEN VAN JEZUS
1. “Vader, vergeef het hun, want zij weten niet wat zij doen” (Lucas 23:34).
2. “Voorwaar, Ik zeg U, heden zult gij met Mij in het paradijs zijn” (Lucas 23:43).
3. “Vrouw, zie uw zoon - zoon, zie uw moeder” (Johannes 19:26-27).
4. “Mijn GOD, mijn GOD, waarom hebt Gij Mij verlaten?” (Marcus 15:34).
5. “Mij dorst” (Johannes 19:28).
6. “Het is volbracht!” (Johannes 19:30).
7. “Vader, in Uw handen beveel Ik Mijn geest” (Lucas 23:46).

Jozef van Arimatéa heeft Jezus van het kruis gehaald.

Goede Vrijdag -  Dag waarop christenen  stilstaan bij het kruis van Golgotha; de liturgie van deze dag kent de zgn. improperia (verwijten van God aan de mensen om het doden van zijn Zoon) – Christus werd gehoorzaam tot de dood, tot de dood aan een kruis; daarom heeft God Hem hoogverheven en Hem de naam verleend boven alle namen.(Filippenzen 2)

Hij ging de weg zo eenzaam tot in Jeruzalem.
Geen vriend kon langer meegaan,
geen mens hield nog de wacht met Hem.
Hij ging die weg voor hen. Hij deed dit ook voor hen.

Hij ging de weg zo eenzaam tot in Jeruzalem.
De beulen die Hem sloegen,
bespotten met een doornenkroon.
Hij zweeg en leed voor hen, Hij deed dit ook voor hen.

Hij ging de weg zo eenzaam. Hij droeg zijn eigen kruis.
Hij bad: mijn God, vergeef hen!
Hij leed en stierf op Golgotha.
Hij deed dit ook voor ons, voor allen, ook voor ons.

(LB 560, Britt G. Hallqvist)

Stille Zaterdag - Mensen van de Zaterdag

Stille Zaterdag – Paasnacht - Looft de Heer, goedertieren is Hij, tot in eeuwigheid is zijn genade.(Psalm 118)
Gij, die deze heilige nacht hebt verlicht door de glorie van het Paasgeheim,
wek ons tot leven door uw Geest, dat wij opstaan als zonen en dochters van U en als herboren mensen U bezingen en belijden als de God van ons leven. (ds.W.R.v.d. Zee)