Week 22: 28 mei - 34 juni 2023

28 mei: Pinksteren

Week 22: Botswana en Zimbabwe

Kerkelijk jaar - Pinksteren

Achtste zondag van Pasen: Pinksteren – pentecostè, wat vijftigste betekent.
Op de 50e dag, zeven weken na Pasen, viert de christelijke kerk de vervulling van Gods beloften. Als het Joodse volk de eerste vruchten van de oogst viert, vieren christenen de eerste vruchten van de Geest en de grondlegging van de ene universele kerk als de nieuwe schepping.
Toen de dag van het Pinksterfeest aanbrak waren ze allen bij elkaar. Plotseling klonk er uit de hemel een geluid als van een hevige windvlaag, dat het huis waar ze zich bevonden geheel vulde en allen werden vervuld van de Heilige Geest... (Handelingen 2:1-4)

Dit zijn de woorden van Jesaja, de zoon van Amos;
het visioen dat hij zag over Juda en Jeruzalem
Jesaja 2: 2 en 3:
2. Eens zal de dag komen dat de berg
met de tempel van de Heer rotsvast zal staan,
verheven boven de heuvels, hoger dan alle bergen.
Alle volken zullen daar samenstromen.
3. Machtige naties zullen zeggen: 'Laten wij
optrekken naar de berg van de Heer,
naar de tempel van Jakobs God.
Hij zal ons onderrichten, de weg wijzen,
en wij zullen zijn paden bewandelen.'
Vanaf de Sion klinkt zijn onderricht,
vanuit Jeruzalem spreekt de Heer.

1. De wereld is gewonnen door woord en geest.
Zoals het is begonnen met Pinksterfeest,
zoals in alle talen het is verstaan,
zo zal het zich herhalen van nu voortaan.
2. Uit alle kerken komen wij om U saam.
Gij schrijft in onze dromen uw grote naam,
o God, die uit de wolken daalt in de tijd,
een licht voor alle volken in eeuwigheid.
Lvd 251 (J.W. Schulte Nordholt,1920-1995,
een Nederlands dichter en hoogleraar
in de geschiedenis en cultuur van Noord Amerika)

Gij die uw gemeente bijeenroept hier en waar ook ter wereld;
die ons raakt met uw woord, die ons kent van gezicht,
niet vergeet onze namen - kom over ons met uw Geest.
(H. Oosterhuis, Tafelgebed Verzameld Liedboek, blz. 638)


Geef ons heden ons dagelijks brood - de vierde bede van het Onze Vader - En zij bleven volharden bij het onderwijs der apostelen en de gemeenschap, het breken van het brood en de gebeden. (Handelingen 2:42)
Voor meer over deze bede, zie "Het Onze Vader in het kerkelijk jaar."
O Lam van God, U loven wij
Gij, die een broodhuis voor ons zijt,
een wijngaard die het hart verblijdt.
Heer Jezus, die ons drenkt en voedt,
Gij zelf zijt onze overvloed.
(ds.Jaap Zijlstra, EL 290:4)

Achtste zondag van Pasen: Pinksteren – Pentecostè, wat 50e betekent.
Op de 50e dag, zeven weken na Pasen, viert de christelijke kerk de vervulling van Gods beloften. Als het Joodse volk de eerste vruchten van de oogst viert, vieren christenen de eerste vruchten van de Geest en de grondlegging van de ene universele kerk als de nieuwe schepping.
De gaven van de Geest:
vriendelijkheid, goedheid, vreugde, vrede en geduld,
liefde, vertrouwen en zachtmoedigheid.

Pinkstergebed:   
O God, op deze dag hebt Gij in het hart van mensen het licht van uw Geest
ontstoken, zodat zij vrijmoedig en vurig uw grote daden verkondigden;
vervul ook ons hart met de warmte van die Geest, zodat wij voortdurend
gericht zijn op wat heilzaam is en heel maakt en in alle omstandigheden
vertrouwen op uw geestkracht die bezielt en bemoedigt. (ds.W.R.v.d.Zee)

Ester - Verborgen
En de koning voelde voor Ester meer liefde dan voor alle andere vrouwen,
meer dan alle andere meisjes verwierf zij zijn bewondering en genegenheid. (Ester 2:17a)
Zo komt Ester aan het hof van koning Ahasveros. Het zal geen toeval zijn dat haar naam ‘verborgen’ betekent in een boek waarin de naam van God niet voorkomt.
In heel het boek Ester blijft God verborgen.
God wordt nergens genoemd, nergens aangehaald. Aan de ene kant de wet van Meden en Perzen: zo zijn onze manieren, en aan de andere kant: de verborgene, Ester, God.
Toch is het boek in de bijbel opgenomen. Mensen herkenden blijkbaar in het verhaal van Ester een verhaal van hoe mensen handelen in geloof. God gebeurt hier, zou je kunnen zeggen, zonder dat God bij name genoemd wordt.
God gaat schuil achter alles wat in dit verhaal gebeurt. Hij blijft een geheim, iets waar we alleen maar een vermoeden van hebben. Dit verhaal zou wel eens met God te maken kunnen hebben. Dat is de ervaring van mensen die dachten dat er na verdriet geen leven meer is. Na vreemdelingschap geen bevrijding. En dat er dan soms toch die ommekeer is.
Mogen we zeggen dat dát dan met God te maken heeft? Dat God gebeurt zonder dat Hij bij name wordt genoemd?
(Uit een toespraak van Hester Smits op 16 maart 2008 in de Amsterdamse Studentenecclesia)

2e Pinksterdag
 
Oecumene* – steeds opnieuw bedreigd
Onder christenen bestaat een wereldwijd verlangen dat de door Christus zelf beloofde gemeenschap van alle gelovigen werkelijkheid wordt. Maar alle bemoeiingen en ontmoetingen van kerkleiders en conferenties hebben tot nu toe niet tot de ene wereldkerk geleid. Allerlei redenen kunnen daarvoor worden genoemd (en vaak lijken ze belachelijk). Maar misschien moeten alle betrokkenen en hopenden bedenken of deze verscheidenheid  juist ook niet ten goede kan werken als de Geest aanwezig is. Zoals in Jeruzalem, waar ‘zij allen eendrachtig bijeen waren en Gods Geest in hun midden was’ (Handelingen 2). (Bron:R.v.K)
 
God, die onder mensen wonen wilt, wees aanwezig in het huis van uw kerk,
opdat zij mag zijn een gastvrij oord voor allen die U zoeken,
voor allen die lijden onder onrecht en verdeeldheid,
voor allen die verlangen naar vrede en recht.
Help ons als christenen elkaar de hand te reiken en bruggen te slaan naar mensen
van andere religies en culturen,
opdat deze wereld worden mag een voor allen veilig thuis.
Amen.(ds. W.R.v.d.Zee)

*oecumene: heel de wereld
 
Zomertijd
God, onze Vader, onze Moeder,
wij hopen op U, op U en uw nabijheid,
en wij vragen U niet om wonderen uit de hemel,
wij vragen U zo aanwezig te zijn in de Geest
dat mensen metterdaad uw bondgenoten
kunnen worden, een sprekend evenbeeld
van uw vaderlijke zorg, van uw moederlijke liefde;
en dat er tekenen zullen komen van
een  nieuwe wereld zoals Gij die bedoelt:
een moederland, een vaderland.
(ds. W.R. v.d. Zee)
 
Pinksteren - "In Spirit and in Truth", Liederen en Gebeden voor de 7e Assemblée van de Wereldraad van Kerken in Canberra-Australië, 1991
Gebed tot de Heilige Geest:
Geest van Waarheid, maak ons vrij om kinderen van God te worden.
Open onze oren, opdat wij het huilen en weeklagen van de wereld horen.
Open onze lippen, opdat wij een stem mogen zijn voor hen die geen stem hebben.
Open onze ogen, opdat wij uw visioen van vrede en gerechtigheid zien.
Vervul ons met moed en geloof, die aan uw profetische waarheid ontspringen.
Kom, Heilige Geest, vernieuw de hele Schepping.
 

Veni Sancte Spiritus - Kom Heilige Geest - Taizé


In wereldwijde verbondenheid gedenken wij: Week 22 - Botswana en Zimbabwe

Voorbeden: Week 22

Katholieke kerk in Zimbabwe
Dank voor:
•Werknemers in de gezondheidszorg, die zorgen voor medische hulp en onderwijs aan mensen die besmet zijn met het Hiv-virus.
•De christelijke Raad van Kerken in Botswana en Zimbabwe.
•Koorfestivals waar de zangers samen de lof van Christus zingen.
•Degenen die werken aan meer democratie in Zimbabwe.
•Ooms, oma's en neven die de verzorging op zich nemen van kinderen van wie de ouders zijn overleden aan aids.
 
Bid voor:
•De leiders van de overheid in deze landen, dat het brengen van economische vooruitgang, onderwijs en gezondheidszorg succesvol mag zijn voor hun volk.
. Degenen die zijn ontheemd door landhervorming.
•Verzoening tussen de rassen in Zimbabwe, zodat een samenleving van gelijkheid en respect kan ontstaan.
Alle kinderen die wees zijn geworden doordat hun ouders stierven aan aids.
•Hoop voor degenen die weinig of geen hoop meer hebben
 

Wereldwijd verbonden: Week 22

Giraf en zebra in de Kalahari-woestijn
Botswana en Zimbabwe
 
O God, wij zijn in grote duisternis.
Toen wij van Jezus hoorden
zagen wij in de verte een licht.
Laat niets dat licht kunnen doven,
maar breng ons er steeds dichter bij.
(Uit Afrika)
 
In de Kalahari-woestijn in Botswana (en Namibië) leven de Bosjesmannen, de Basarwa. Door de komst van grote boerderijen en wildreservaten hebben zij hun traditionele levenswijze van jagen en verzamelen moeten opgeven. Een San-oudste (oorspronkelijke bewoner) zegt hierover: Als je het fluisteren van de natuur niet meer kunt horen, er geen weet meer van hebt dat je zelf tot die natuur behoort, dan kun je ook de stem in jezelf, die roep om San -  om mens te zijn, niet meer horen.
De Christenraad van Botswana coördineert het werk van meer dan twintig lidkerken, waaronder de Rooms Katholieke Kerk en een groeiend aantal onafhankelijke Afrikaanse kerken.
 
Zimbabwe dat tijdens de kolonisering Zuid-Rhodesië heette, werd in 1980 onafhankelijk. Sindsdien proberen kerk en staat hun betrekkingen opnieuw vorm te geven. Er is vrijheid van religie, maar door de vele uitbarstingen van militair geweld is het ledental van de kerken sterk teruggelopen. De eerste onafhankelijke kerk in Zimbabwe is de Afrikaans-Apostolische Kerk die in 1906 is ontstaan. Een Verenigde Theologische Hogeschool leidt kandidaten op voor het geestelijke ambt; prioriteit in deze opleiding heeft de zielszorg en de aandacht voor pas tot het geloof gekomen christenen, waaronder vooral jonge mensen.
 
De noodkreet van een boerin uit Zimbabwe - (Klimaattop Parijs 2015)
Begin december 2015 vloog een boerin uit Zimbabwe naar Parijs om regeringsleiders te vertellen over de effecten van klimaatverandering op de teelt van haar groenten en aardappelen: 'Ik moet mijn familie kunnen voeden', vertelde ze o.a. De Zimbabwaanse boerin is voor het eerst in het buitenland en voor het eerst in een vliegtuig gestapt. Ze komt met een moeilijke missie: regeringsleiders ervan overtuigen dat er nu echt moet worden gehandeld om de verdere opwarming van de aarde tegen te gaan. Ipaisne Masvingise, 46 jaar, heeft in Parijs president Hollande van Frankrijk ontmoet. Ze overhandigde hem een petitie met 1,3 miljoen handtekeningen van moeders uit Zuid Afrika, Zuid Azië en Zuid Amerika die pleiten voor een krachtig, ambitieus klimaatplan. De grens die nu nog wordt aangehouden, maximaal 2 graden opwarming van de aarde vinden de vrouwen te hoog: die moet naar maximaal 1,5 graden. "We ondervinden de gevolgen van ovestromingen, van droogte en van andere extreme weersomstandigheden in onze regio's. Dat moet stoppen. Ik moet mijn familie kunnen voeden van het kleine stukje land dat ik heb." (Joop Bouma, "Trouw", 7 december 2015)
 
Wij gedenken deze landen met woorden van de vroegere president van Zimbabwe ds. Canaän Banana:
 
Open mijn ogen, opdat ze de diepste nood van de mensen zien.
Maak mijn handen vrij om de hongerigen te voeden.
Beroer mijn hart, opdat het vertwijfelden warmte schenkt.
Leer mij de grootmoedigheid vreemdelingen welkom te heten.
Laat mij delen wat ik bezit om naakten te kleden.
Schenk mij het medeleven die zieken sterkt.
Laat mij deel hebben aan de bevrijding van gevangenen.
Want als wij onze angsten en onze liefde, onze armoede en onze
rijkdom met elkaar delen, dan zullen wij deelhebben
aan uw goddelijke tegenwoordigheid.
 

Heilig, heilig, heilig... LB 405 - tekst: Reginald Heber - vertaling: Willem Barnard

Gezien heb ik, gezien de onderdrukking van mijn volk, gehoord heb Ik hun schreeuwen...' (Exodus 3:7-8)

Breken en delen

Ik weet. Ik ken hun lijden. Afgedaald ben Ik om te bevrijden. Ik ben, Ik zal er zijn zoals Ik er zijn zal - in wat geschiedt, in jouw geschiedenis, in wat jij bent geworden en nog worden zult, zal ik zijn: Jahweh. JHWH (Ex. 3:14). 'Ik zal er zijn' betekent: erbarmend, genadig, lankmoedig, rijk aan liefde, rijk aan trouw, bewarend liefde tot het duizendste geslacht, dragend ongerechtigheid, verdragend ontrouw, wegdragend zonde. (Ex.34:6-7)
Wat in de bijbel over God gezegd wordt, moet door mensen gedaan worden. Jij moet zien - jij moet horen het schreeuwen der verdrukten. Jij moet afdalen om te bevrijden. Alleen in de navolging zelf leer je weten wie Hij is: Hem doen is zien. De Joods-christelijke bijbel is het verhaal over een God die gerechtigheid wil en bevrijding uit onderdrukking. Gerechtigheid betekent niet minder dan 'rechtvaardige economische verhoudingen op wereldschaal'. Een onmogelijk visioen, voor wie deze wereld ziet en kent. Het tart ieder cynisme...De geschiedenis leert dat het schijnbaar onbereikbare soms tot mogelijkheid wordt naarmate het bewustzijn en het geweten zich voor het 'onmogelijke' openhouden. Dat is de wereldomvattende kracht van het visioen. Dat wordt bedoeld met 'een geloof dat bergen verzet'. Bergen: gevestigde machten. Geloven is zien wat Hij ziet, dat driekwart van de wereld nog het minste mensenrecht niet heeft. En dat niet kunnen harden en vanuit dit inzicht je leven veranderen, 'bekeren', en steeds weer bijstellen. Van die God is Jezus van Nazareth de zegsman geweest, en nog. Hij zag en hoorde en wist als God. Hij heeft God gedaan. (Uit: Niets is onmogelijk', 1e hfst, verkort, H. Oosterhuis

Die chaos schiep tot mensenland - H. Oosterhuis - muziek: Antoine Oomen

Die chaos schiep tot mensenland Die mensen riep tot zinsverband Hij schreef ons tot bescherming Zijn handvest van ontferming, Hij schreef ons vrij, met eigen hand. Schrift die mensenoorsprong schrijft, Woord dat trouw blijft. Dat boek waarin geschreven staan Gezichten, zielen naam voor naam, Hun overslaande liefde, Hun overgaande liefde, Hun weeën die niet overgaan. Schrift die mensendagen schrijft, Licht dat aan blijft. Zijn onvergankelijk testament Dat Hij ons in de dood nog kent. De dagen van ons leven Ten dode opgeschreven Ten eeuwig leven omgewend Schrift die mensentoekomst schrijft, Naam die trouw blijft.